Μάραθος Αγράφων, η γενέτειρα του Ήρωα Κατσαντώνη!

Συντάκτη: Μάκης Θεοδώρου

Γενικά

Ο Μάραθος Ευρυτανίας είναι ένα ορεινό χωριό των Αγράφων χτισμένο σε ένα λόφο στα 940 μέτρα υψόμετρο, στις δυτικές πλαγιές της κορυφής του Προσηλιάκου. Απέχει 64 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και 25 χιλιόμετρα από την έδρα του δήμου Κερασοχώρι. Ο πληθυσμός ανέρχεται στα 57 άτομά, σύμφωνα με την απογραφή του 2021, αλλά το χειμώνα σχεδόν δεν κατοικείται.

Προσέγγιση

Για να το επισκευτεί κάποιος είναι αναγκασμένος μέχρι και σήμερα να διασχίσει 12 χιλιόμετρα χωμάτινου δρόμου, ο οποίος ξεκινάει από τον οικισμό της Βαρβαριάδας, που βρίσκεται στον Αγραφιώτη ποταμό. Στα πρώτα τρία χιλιόμετρα ο δρόμος είναι ανηφορικός με αρκετές πέτρες στο οδόστρωμα και χρειάζεται να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Στη συνέχεια μπαίνοντας μέσα στο πυκνό δάσος ελάτης το οδόστρωμα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Μια διαδρομή φανταστική με κύριο χαρακτηριστικό τα πυκνά δάση και τις ατελείωτες απόκρυμνες χαράδρες καθ όλη τη διάρκεια της διαδρομής, μέχρι να φτάσετε στο χωριό του Μαράθου.

Γεωγραφία

Το χωριό είναι κτισμένο ανάμεσα στις βουνοκορφές Κοκοτός ( 1506 μέτρα )και Πουλί ή Τπλιου ( 1671 μέτρα ) που βρίσκονται στα βορειοανατολικά, στην ψηλότερη κορυφή το Προσηλιάκο στα 1900 μέτρα και στην κορυφή Μάραθος ( 1608 μέτρα ) στα ανατολικά. Στα νοτιοανατολικά βρίσκεται η κορυφή του Ουρανού ( 1601 μέτρα ) και στα νοτιοδυτικά η κορυφή του Κατσαντώνη ( 1431 μέτρα ). Στα βόρεια του χωριού περνάει το ρέμα Μυρισιώτης με κατεύθυνση προς τα δυτικά, ενώ στα νότια του χωριού υπάρχει το Μαραθιώτικο ρέμα, το οποίο ενώνεται με το Μυρισιώτικο και αμφότερα καταλήγουν στον Αγραφιώτη ποταμό.

Ιστορία

Ο Μάραθος είναι η γενέτειρα του Ήρωα Κατσαντώνη, του πρωτοκλέφτη των Αγράφων ( Αντώνης Μακρυγιάννης-Κατσαντώνης ) το πλήρες όνομα. Στα χρόνια των Κατσαντωναίων το χωριό ονομαζόταν Μύρεση και αριθμούσε 30 οικογένειες, σύμφωνα με τον Γάλλο Ιστορικό Ε.Pouqueville, αργότερα στην απογραφή του 1907 αριθμούσε 403 κατοίκους. Εκεί είχε σκοτώσει ο Κατσαντώνης το 1806 τον Δερβέναγα Βεληγκέκα μετά από υπόδειξη του αρματολού Καραισκάκη, ο οποίος τον γνώριζε από τα Γιάννενα. Επίσης το 1947 είχαν σκοτωθεί 22 αντάρτες κάτω από την κορυφή του Κοκοτού από το στρατό, που είχε εγκλωβίσει τους αντάρτες στο ρέμα, γεμίζοντας το χαλιά με αίματα των ανταρτών.

Το 1808 το χωριό είχε 13 εκκλησίες, τις οποίες κατέστρεψε ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων μαθαίνοντας το χαμό του Βεληγκέκα από τον αρματολό Κατσαντώνη. Είχε δώσει εντολή να κάψουν όλο το χωριό. Η μόνη εκκλησία που διασώθηκε ήταν αυτή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Μια εκκλησία που χτίστηκε το 1592 και είναι ένα βυζαντινό μνημείο, βασιλική με τρούλο και προστατεύεται από την έβδομη αρχαιολογική υπηρεσία Βυζαντινών μνημείων, που βρίσκεται στην πόλη της Λάρισας.

Aξιοθέατα

Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο Ιερός Ναός των Αγίων Ταξιαρχών, στο πιο ψηλό σημείο με πανοραμική θέα προς όλες τις κατάφυτες κορυφές που περιβάλλουν το χωριό, αλλά και προς τα δυτικά όπου δεσπόζουν οι κορυφές των δυτικών αγράφων, Φτέρη, Λιάκουρα και Καλόγερος σε απόσταση περίπου 10 χιλιομέτρων. Στα βόρεια του οικισμού ξεκινούν μονοπάτια τα οποία καταλήγουν στην ψηλότερη κορυφή του Προσηλιάκου αλλά και στις άλλες γειτονικές κορυφές, ενώ προς τα δυτικά το μονοπάτι καταλήγει στον Αγραφιώτη ποταμό, περνώντας μέσα από το Μυρισιώτικο ρέμα. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται και η προτομή του Ήρωα Κατσαντώνη, η οποία υποβαστάζεται από ένα πέτρινο βάθρο. Μια εξαιρετική δημιουργία, προιόν πρωτοβουλίας του Συλλόγου των Απανταχού Μαραθιωτών και του δημιουργού και γνωστού γλύπτη Παπασάικα. Στην εκκλησία αυτή βαπτίστηκε ο Κατσαντώνης και κάθε χρόνο το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος γίνονται εκδηλώσεις μνήμης προς τιμή του, γνωστές ως <<Κατσαντώνεια>>.

Για τους λάτρεις της off road περιπέτειας, στην άκρη του χωριού υπάρχει ένας χωμάτινος δρόμος, ο οποίος περνώντας κάτω από τις δυτικές πλαγιές του Προσηλιάκου, κατευθύνεται προς τη κορυφή του Κοκοτού στα 1500 μέτρα πριν καταλήξει στο γραφικό χωριό των Αγράφων. Μία διαδρομή που είναι εφικτή με suv αυτοκίνητα μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες.

Ο Μάραθος δίκαια θεωρείται εκτός από ιστορικό χωριό και ως ένα από τα πιο όμορφα και δυσπρόσινα ορεινά χωριά των Αγράφων, αξαιτίας της γεωγραφικής θέσης στην οποία βρίσκεται. Αξίζει να το επισκευτείτε τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν η ζέστη είναι αφόριτη στις πεδινές περιοχές της χώρας. Εκεί θα δροσιστείτε πραγματικά και θα απολαύσετε το καταπράσινο τοπίο με τα γάργαρα και παγωμένα νερά των ρεμάτων που το περικλύουν. Αν είστε τολμηροί μπορείτε να κάνετε μπάνιο στα παγωμένα νερά των ποταμών. Εκεί βρίσκονται τους καλοκαιρινούς μήνες οι λιγοστοί φιλόξενοι κάτοικοι να σας υποδεχτούν και να σας περιηγήσουν στα όμορφα μέρη της περιοχής.