Άκρη Ελασσόνας! Το ορεινό χωριό της Λάρισας με τα πανέμορφα ανθισμένα λιβάδια.

Συντάκτης: Μάκης Θεοδώρου.

ΟΝΟΜΑΣΙΑ – ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ

Το χωριό Άκρη  (παλιά ονομασία Μπισιρτσιά ή Μπεσιριτσά ) βρίσκεται στα σύνορα των Νομών Λάρισας, Κοζάνης και Γρεβενών, σε υψόμετρο 975 μέτρων. Ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Αντιχασίων του Δήμου Ελασσόνας. Απέχει 46 χιλιόμετρα από την Ελασσόνα και 56 χιλιόμετρα από την Κοζάνη.

Αυτό που αντικρίζει κάποιος φτάνοντας στην Άκρη, είναι ένα τεράστιο καταπράσινο οροπέδιο στα 1000 μέτρα υψόμετρο, με θέα ανατολικά τα Καμβούνια όρη με την ψηλότερη κορυφή Αμάρπμπεη, ακριβώς απέναντι από τον Όλυμπο και τον κάμπο της Ελασσόνας, νότια τα Αντιχάσια, δυτικά τα Χάσια και βόρεια τα Πιέρια όρη. Στην απογραφή του 2021 το χωριό αριθμούσε 91 κατοίκους, πολύ μικρός αριθμός σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια που αριθμούσε πάνω από 350 άτομα. Το καλοκαίρι και κυρίως τον Αύγουστο το χωριό παίρνει ζωή και ο πληθυσμός του εκείνη την περίοδο, μπορεί να ξεπεράσει και τα 400 άτομα. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αποστόλου Ιακώβου, λίγο πιο έξω σε μια τούφα από Πεύκα, ο Προφήτης Ηλίας και πιο πέρα το εξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Το χωριό σχηματίστηκε το 1860, όταν διάφοροι ακτήμονες πήγαν για δουλειά στο μετόχι του μοναστηριού της Αγίας Τριάδας Γιαννώτας ως βοσκοί. Ντόπιοι της περιοχής λένε ότι το μοναστήρι είχε 2000 γιδοπρόβατα. Το χωριό μετά την απελευθέρωση του 1912 και ως το 1935 ανήκε στο μοναστήρι, απ όπου το αγόρασαν οι ακτήμονες μαζί με τα χωράφια και την δασική έκταση. Επίσης ένα μεγάλο μέρος από τη δασική έκταση αγοράστηκε από το διπλανό χωριό Λιβαδερό που ανήκει στην Κοζάνη.

Την περίοδο αυτή στο χωριό επικρατούσε αναρχία και γινόταν πολλές ληστίες. Όλα αυτά όμως σταμάτησαν με την έλευση της χωροφυλακής. Στη συνέχεια ο Β παγκόσμιος πόλεμος έφερε το κάψιμο του χωριού από τους Γερμανούς λόγω του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ. Εξαιτίας της μορφολογικής  του θέσης, το χωριό συντηρούσε ομάδες ανταρτών από όλη την επαρχία της Ελασσόνας. Κατά τον Εμφύλιο, το χωριό μεταφέρθηκε για δύο χρόνια στο Λιβαδερό Κοζάνης.

Τη δεκαετία του 1960 υπήρξε κύμα μετανάστευσης προς τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ελβετία και άλλες χώρες της Ευρώπης. Όσοι μείναν πίσω εργαζόταν στους κάμπους της Βέροιας, της Κατερίνης και της Καρδίτσας. Την δεκαετία του 1980 είχαμε εσωτερική μετανάστευση προς τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα.

ΑΣΧΟΛΙΕΣ

Η κύρια απασχόληση των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία, λόγω του υψομέτρου και των ατελείωτων βοσκοτόπων του οροπεδίου γύρω από το χωριό. Τα κοπάδια των γιδοπροβάτων και των αγελάδων ήταν τόσα πολλά που από την υπερβόσκηση, είχαν εξαφανιστεί όλοι οι θάμνοι και τα δέντρα στην γύρω περιοχή. Όμως τα τελευταία χρόνια μετά την εσωτερική μετανάστευση του 1960 και με την παράλληλη ασχολία των ντόπιων με τη γεωργία και με την καλλιέργεια της βιολογικής πατάτας, του καπνού, των λαχανικών, του κρεμμυδιού και του κουνουπιδιού, άρχισε να αλλάζει το φυσικό τοπίο και να διαμορφώνεται όπως ήταν τα προηγούμενα χρόνια. Την τελευταία δεκαετία η κτηνοτροφία έχει εξαφανιστεί τελείως και έχουν μείνει ελάχιστα κοπάδια για να βοσκίσουν στη γύρω περιοχή. Έτσι σιγά σιγά η περιοχή γύρω από την Άκρη έχει γίνει δασώδης όπως πριν, εξαφανίζοντας τα τεράστια βοσκοτόπια.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

Ανατολικά δεσπόζει το βουνό Αμάρμπεης με θέα τον Όλυμπο και τον κάμπο της Ελασσόνας στα 1616 μέτρα υψόμετρο  και κάτω από αυτή στα 1200 μέτρα, υπάρχει μία τεχνητή λιμνούλα μέσα σε ένα πανέμορφο κεδροδάσος με πολλές φτέρες. Η λίμνη είναι πολύ κοντά στο χωριό και η προσέγγιση της γίνεται από ένα χωμάτινο δρόμο σε αρκετά καλή κατάσταση, απολαμβάνοντας το πλούσιο δάσος από Κέδρα, Πουρνάρια και Βελανιδιές. Από το χωριό περνάει και το Ευρωπαικό μονοπάτι  <<Ε4>> για τους λάτρεις της πεζοπορίας. Παντού στην περιοχή υπάρχουν άφθονες πηγές με παγωμένο πόσιμο νερό, όπως στο Ρέμα Τσαίρια  η πηγή Κρυονέρι και η πηγή  Κούφαλος δυτικά του χωριού.

Το μεγαλύτερο αξιοθέατο της περιοχής είναι τα Τσαίρια, λίγο έξω από το χωριό πηγαίνοντας προς τη λίμνη. Τα Τσαίρια είναι ένας βάλτος  τους χειμερινούς μήνες και με τον ερχομό της άνοιξης γεμίζει με πολλούς ανθισμένους Νάρκισσους με αμέτρητα άσπρα λουλούδια ( οι ντόπιοι τα λένε τριαντάφυλλα ). Οι Νάρκισσοι είναι φυτά ποώδη, πολυετή και βολβόριζα, που απαντώνται στη χώρα μας σε τέτοιους αριθμούς, μόνο στην Άκρη Ελασσόνας. Ένα ατελείωτο λιβάδι 1200 περίπου στρεμμάτων που αξίζει τον κόπο να επισκεφτείτε τον Μάιο όταν είναι σε πλήρη ανθοφορία. Ένα θέαμα μοναδικό που μαγεύει τον οποιονδήποτε επισκέπτη.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Στην Άκρη υπάρχει ο Μορφωτικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Άκρης, ο οποίος διοργανώνει κάθε καλοκαίρι το μεγάλο Αντάμωμα, καθώς και οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα στο χωριό. Το αποκορύφωμα τον εκδηλώσεων είναι το δεκαπενταύγουστο με το Αντάμωμα, όπου το χωριό βουλιάζει στην κυριολεξία από κόσμο, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που έρχονται από το εξωτερικό και άλλες περιοχές της Ελλάδας και λησμονούν να βρεθούν για λίγο, στο αγαπημένο χωριό της καταγωγής τους. Μαζί τους φέρνουν και πολλούς φίλους, για να μπορέσουν να απολαύσουν λίγες μέρες ξεγνοιασιάς και δροσιάς σε αυτόν τον πραγματικό παράδεισο. Έτσι πηγαίνουν περιπάτους στα μονοπάτια και αξιοθέατα της περιοχής, με αποκορύφωμα το δεκαπενταύγουστο, όπου παρεβρίσκονται όλοι στο πανηγύρι, που οργανώνεται από τον Μορφωτικό Εκπολιτιστικό Σύλλογο στην πλατεία του χωριού. Εκεί χορεύουν όλοι μαζί παραδοσιακούς χορούς και απολαμβάνουν πλούσια τοπικά εδέσματα.

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε τις μοναδικές ομορφιές της Άκρης: