Τα Σπόα είναι ένα από τα 12 χωριά του νησιού της Καρπάθου που ανήκει στο σύμπλεγμα των Δωδεκανήσω Το τοπωνύμιο Σπόα προκύπτει από την αρχαία Ελληνική έκφραση "ες πόδα" που σημαίνει προς Νότον. Κατά τα φαινόμενα ο προσδιορισμός αυτός αναφερόταν ειδικότερα στον οικισμό που υπήρχε στη σημερινή θέση Μάραθος και γενικότερα στις νοτιότερες γεωγραφικές ζώνες που ανήκαν τα χρόνια εκείνα στην επικράτεια της Βρυκούντος, αρχαίας Καρπαθιακής πόλης, της οποίας η κυριαρχία απλωνόταν στο βόρειο τμήμα του νησιού. Η περιοχή του Μαράθου, ως τμήμα μιας ευρύτερης γεωγραφικής επικράτειας, αποτελούσε όπως γίνεται αντιληπτό το νοτιότερο τμήμα της. Τα Σπόα είναι κτισμένα στο μέσον της Καρπάθου και δεσπόζουν μιας εύφορης κοιλάδας μεταξύ των βουνών Καλή Λίμνη (1.215μ.) και Κυμαράς[5] (672μ.). Η εδαφική περιοχή που ελέγχεται διοικητικά από την Κοινότητα Σπόων καταλαμβάνει το Ανατολικό - Κεντρικό τμήμα του νησιού της Καρπάθου και συνορεύει[6] προς Βορράν με την Κοινότητα Ολύμπου, προς Δυσμάς με την Κοινότητα Μεσοχωρίου και προς Νότον με την Κοινότητα Βωλάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι από γεωγραφική άποψη οι έγγειες ιδιοκτησίες των Σποϊτών εκτείνονται και εντός της ζώνης της Κοινότητας Μεσοχωρίου , γεγονός ερμηνεύσιμο με βάση τις κοινές ιστορικές καταβολές των δυο αυτών χωριών. Η Ανατολική ακτή των Σπόων βρέχεται από το Καρπάθιο Πέλαγος. Μόνες άξιες λόγου νησίδες εντός των διοικητικών ορίων της Κοινότητας Σπόων της Καρπάθου είναι τα Νησιά του Μαράθου, συστάδα δέκα νησίδων ακριβώς απέναντι από την Πούντα του Μαράθου η οποία αποτελεί το βορειότερο όριο του όρμου του Αγίου Νικολάου και η νησίδα Μαρινάκι, ακριβώς έναντι του ομώνυμου ακρωτηρίου που αποτελεί το νοτιότερο όριο του όρμου του Αγίου Νικολάου. Τα αρχαιότερα ίχνη οικισμού στην ευρύτερη περιοχή των Σπόων συναντώνται στη θέση Μάραθος, όπως ήδη αναφέρθηκε, η πρώτη κατοίκησή του οποίου πρέπει να συντελέστηκε στα αρχαία ακόμη χρόνια, έχοντας τη μορφή δευτερεύοντος οικισμού αγροτών και ψαράδων και προφανή τη χρήση του ως εμπορικού σταθμού από τα ιστοφόρα της αρχαιότητας. Ο οικισμός αυτός θα πρέπει να συνέχισε να κατοικείται μέχρι το τέλος της όψιμης αρχαιότητας (7ος μ.Χ. αι.) φτάνοντας στο αποκορύφωμα της ακμής του στην περίοδο των ρωμαϊκών χρόνων με την επιβολή της Pax Romana. Κυριότερο σωζόμενο μνημείο της περιοχής είναι τα ερείπια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής της Εφταμπατούσας. Μεσαιωνικά χρόνια Από τα χρόνια των Αραβικών εισβολών στο Αιγαίο και μετά οι κάτοικοι του Μαράθου αποσύρθηκαν στο εσωτερικό του νησιού και μέχρι το 1000μ.Χ. συνίδρυσαν μαζί με τους κατοίκους του παλαιότερου παραθαλάσιου οικισμού του Λευκού το μεσαιωνικό καστροχώρι του Μεσοχωρίου. Με την επιβολή της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Κάρπαθο (1538μ.Χ.) και κυρίως μετά την οριστική κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους (1669μ.Χ.) αποκαθίσταται μια σχετική ηρεμία στο Αιγαίο (Pax Ottomana) που επιτρέπει την ανάπτυξη κάποιων μικρών οικισμών και στην Καρπαθιακή ύπαιθρο. Ανάμεσά τους τα σύγχρονα Σπόα. Οι ρημαγμένοι ανεμόμυλοι των Σπόων. Σταδιακά τμήμα του πληθυσμού του Μεσοχωρίου, κυρίως οι κάτοχοι κτημάτων που βρίσκονταν στην ευρύτερη περιοχή του χωριού, εγκαθίσταται οικογενειακώς στο μικρό οικισμό αυξάνοντας αργά αλλά σταθερά το μόνιμο πληθυσμό του. Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά ονομαστικά σε επίσημο κείμενο στο πλαίσιο της έκθεσης που συνέταξε για την Κάρπαθο το έτος 1843 ο καθηγητής αρχαιολογίας Ludwig Ross. Το έτος 1912 η Κάρπαθος καταλαμβάνεται από τους Ιταλούς και μαζί με τ' άλλα χωριά περνούν στην ιταλική κυριαρχία και τα Σπόα. Με κάθε ευκαιρία οι Σποΐτες εκδηλώνουν σε όλη τη διάρκεια της ιταλοκρατίας το εθνικό τους φρόνιμα. Το έτος 1917 με αφετηρία τη διαφοροποίηση των δεδομένων του δικαιώματος περισυλλογής του πευκοφλοιού των δασών σημειώνονται στα Σπόα έντονες λαϊκές αντιδράσεις και αποστέλλεται έγγραφη διαμαρτυρία των δημοτών στον τότε στρατιωτικό διοικητή της Δωδεκανήσου Αντιστράτηγο Jovani Croce. Μπροστά στην προοπτική πραγματοποίησης της Ιταλικής απογραφής του 1922 ο Δήμαρχος Σπόων Ιωάννης Κ. Δήμαρχος κωλυσιεργεί. Άξιο μνείας εξάλλου -δείγμα ανυπόκριτου πατριωτισμού- είναι και το επεισόδιο της βίαιης υποστολής της Ιταλικής αποικιοκρατικής σημαίας από τον ιστό του Βενετοκλείου Γυμνασίου Ρόδου και της ύψωσης στη θέση της αυτοσχέδιας Ελληνικής που συντελέστηκε το έτος 1925 στη Ρόδο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας στα μέτρα χειραγώγησης της Ελληνικής παιδείας των Δωδεκανήσων, από τρεις μαθητές μεταξύ των οποίων και ο Σποΐτης, μετέπειτα δάσκαλος, Γεώργιος Β. Χαλκιάς. Σημαντική εξάλλου στην αναπτέρωση του πατριωτικού φρονήματος των κατοίκων στάθηκε και η επίσκεψη στα Σπόα το έτος 1937 -μεσούσης της ιταλικής κατοχής- του Καρπάθιου πατριώτη, αγωνιστή και εκδότη της εφημερίδας "Δωδεκανησιακή Αυγή" Μιλτιάδη Παπαμανώλη. Οι πατριωτικοί αγώνες των Σποϊτών για ελευθερία θα συνεχιστούν με την κατάταξη στο Σύνταγμα Δωδεκανησίων Εθελοντών (1940-41) είκοσι νέων Σποϊτών και με τη μετέπειτα συμμετοχή πολλών άλλων στην Εθνική Αντίσταση, στις Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής και στις Αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις. Πολλά ήταν τα βάσανα που υπέμεινε ο τοπικός πληθυσμός στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου με πλέον επώδυνο το γεγονός της εκτέλεσης από τους Γερμανούς κατακτητές στα Πηγάδια τριών νέων του χωριού στις 2 Νοεμβρίου 1943. Στις 13 Οκτωβρίου του έτους 1944 και στο πλαίσιο της Επανάστασης της Καρπάθου οι κάτοικοι των Σπόων, αν και άοπλοι, συμμετείχαν στα γεγονότα ένθερμα με τη συγκρότηση δύο παράλληλων Επαναστατικών Επιτροπών με επικεφαλής τους Κωνσταντίνο Διακολιό και Γεώργιο Χαλκιά οι οποίες απηχούσαν στην ουσία τις δύο, οικογενειοκρατικής κατα βάσιν συγκρότησης, δημοτικές παρατάξεις του χωριού[19] (Διακολιο-Πιπέρηδες και Χαλκιαο-Δημάρχοι). Το 1948 τέλος, με την Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα, τα Σπόα εντάσσονται στην επικράτεια του Ελληνικού κράτους. Το χωριό Σπόα μαζί με τον νεότερο παραθαλάσιο οικισμό του Αγίου Νικολάου, που είναι το επίνειό του[20], συναπαρτίζουν την Κοινότητα Σπόων της Δημοτικής Ενότητας Καρπάθου του Δήμου Καρπάθου. Ο Δήμος Καρπάθου υπάγεται διοικητικά, με βάση το σχέδιο "Καλλικράτης", στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Τα Σπόα ενώ, από διοικητική άποψη, ανήκαν επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Δήμο Μεσοχωρίου[21], αυτονομήθηκαν περί το 1850[22] και απέκτησαν δική τους αυτοδιοικητική οντότητα. Αν και στα πρώτα χρόνια της ιταλοκρατίας τα Σπόα διατήρησαν την αυτοδιοικητική τους αυτοτέλεια, λίγο αργότερα και πιο συγκεκριμένα επί Κυβερνήτη των "Ιταλικών Νήσων του Αιγαίου" Τσέζαρε Μαρία Ντε Βέκκι υπήχθησαν και πάλι στον ενιαίο Δήμο Μεσοχωρίου-Σπόων. Από το 1944 όμως και μετά απέκτησαν εκ νέου την διακριτή αυτοδιοικητική τους οντότητα. Το έτος 1998 υπήχθησαν, ως Τοπικό Διαμέρισμα, στον Καποδιστριακό Δήμο Καρπάθου που περιλάμβανε τα χωριά της Κάτω Καρπάθου και το έτος 2010 υπήχθησαν, ως Τοπική Κοινότητα, στον Καλλικράτειο Δήμο Καρπάθου που αγκάλιασε το σύνολο της έκτασης του νησιού. Με την εφαρμογή του Πρόγραμματος "Κλεισθένης" τα Σπόα αποτέλεσαν Κοινότητα του Δήμου Καρπάθου. ΠΗΓΗ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ