Μονή Στάνας

Συντάκτης:Μάκης Θεοδώρου.

Μονή Στάνας-που βρίσκεται.

Στα βάθυ των Αγράφων λίγο πιο πάνω από τον Αγραφιώτη ποταμό και μεταξύ των χωριών Αγράφων και Επινιανών, μέσα σε μια σπηλιά σε ένα κάθετο βράχο, βρίσκεται η Μονή της Παναγίας της Στάνας. Είναι ένα από τα πιο όμορφα και εντυπωσιακά μοναστήρια, για την αρχιτεκτονική του και για την τοποθεσία που επιλέχτηκε για να χτιστεί. Ιδιαίτερη εντύπωση κάνουν ο τρούλος και τα μακρόστενα παραθυρά του, ενώ μπροστα στην είσοδο του καλύπτεται από πλούσια βλάστηση και ψηλά έλατα. Το μοναστήρι ανήκει στην ενορία του Αγίου Γεωργίου των Επινιανών, από την οποία απέχει 12 χιλιόμετρα. Η Παναγία θεωρείται η ” Αγία των Αγράφων” και η μνήμη της γιορτάζεται στις 8 Σεπτεμβρίου.

Αρχιτεκτονική.

Ο ναός έχει σχήμα σταυρικό με τρούλο ύψους 7 περίπου μέτρων και χρονολογείται τον 15ο ή 16ο αιώνα. Το τέμπλο του είναι μικρό, αλλά εξαιρετικής τέχνης ξυλόγλυπτο. Οι εικόνες του που κοσμούν το ναό είναι έργα επιχώριων αγιογράφων της Βυζαντινής Σχολής των Αγράφων. Στον Τρούλο είναι ευδιάκριτη η κυρίαρχη μορφή του Παντοκράτορα. Πίσω από τον Τρούλο βρίσκεται η είσοδο της σπηλιάς που πιστεύεται ότι εκεί βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας.

Προσέγγιση.

Η Μονή βρίσκεται κοντά στον Αγραφιώτη ποταμό στο δρόμο για τα Επινιανά, σε υψόμετρο 1000 μέτρων στον άγριο και επιβλητικό ορεινό όγκο των Αγράφων στην Ευρυτανία. Απέχει 69 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και είναι επισκέψιμο κυρίως τους θερινούς μήνες, γιατί το χειμώνα ο δρόμος, κυρίως στο τελευταίο κομμάτι του, ανεβαίνοντας μετά τον Αγραφιώτη ποταμό, κλείνει από τον πάγο και το χιόνι. Η κλίση του δρόμου στα τελευταία χίλια μέτρα είναι πολύ μεγάλη και χρειάζεται προσοχή, κυρίως όταν βρέχει.

Μύθοι και παραδόσεις.

Εικάζεται πως το 12ο αιώνα βρέθηκε από βοσκούς στο βάθος της σπηλιάς, η εικόνα της Γέννησης της Θεοτόκου και γι αυτό το λόγο έγινε η ανέγερση του ναού. Μια άλλη εκδοχή που υπάρχει λέει ότι η εικόνα μεταφέρθηκε από το χωριό Στάνο της Αμφιλοχίας, για να προφυλαχθεί από τους εικονομάχους ή ότι η ονομασία προέρχεται από τις στάνες των κτηνοτρόφων που υπήρχαν σε αφθονία τότε και η εικόνα της Παναγίας τους προστάτευε.

Τοπίο

Σε υψόμετρο 1000 μέτρων και στις κατάφυτες από έλατα νότιες πλαγιές της κορυφής Καυκί στα 1554 μέτρα, βρίσκεται η Μονή Στάνας με θέα προς τον Αγραφιώτη ποταμό.

Κοιτώντας ανατολικά διακρίνουμε την κορυφή Καρνόπι στα 1900 μέτρα και αυτή του Κουκουρούντζου στα 1827 μέτρα.

Κοιτώντας δυτικά πάνω από το το ρέμα που καταλήγει στον Αγραφιώτη ποταμό, διακρίνουμε τις επιβλητικές και κονοειδείς κορυφές των δυτικών Αγράφων Κουρούνα στα 1898 μέτρα, της Πλάκας στα 1800 μέτρα και λίγο πιο νότια την κορυφή της Φτέρης με υψόμετρο 2127 μέτρων.

Το κύριο χαρακτηριστικό της περιοχής γύρω από τη Μονή είναι τα πλούσια και πυκνά δάση ελάτης που καλύπτουν κάθε γωνιά της γης. Η Μονή Στάνας τα τελευταία χρόνια δέχεται πολλούς επισκέπτες όχι μόνο πιστούς, αλλά και αυτούς που θέλουν να δουν από κοντά αυτή τη μοναδική ομορφιά του τοπίου. Να ζήσουν λίγες στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας μέσα στην καρδιά των Αγράφων, εκεί που η φύση μεγαλουργεί.

Μπροστά από την είσοδο της Μονής υπάρχει ο προαύλιος χώρος της Μονής με έναν τεράστιο πλάτανο στη μέση , όπου μπορείς να κάθεσαι για πολλές ώρες από κάτω και να αγναντεύεις απέναντι τις κατάφυτες πλαγιές των δυτικών Αγράφων και να ακούς τους ήχους των γάργαρων νερών του ποταμού που τρέχουν από κάτω.