Βραγγιανά Ευρυτανίας, το όμορφο χωριό των Αγράφων στη σκιά των κορυφών της Νιάλας, Τσεκούρα και Καταραχιά!

Συντάκτης: Μάκης Θεοδώρου

Γενικά

Τα Βραγγιανά είναι ορεινό χωριό του Νομού Ευρυτανίας χτισμένο στα 1060 μέτρα, κάτω από τις κορυφές των Αγράφων Τσεκούρα και Καταραχιά. Ονομάζονται και Μεγάλα Βραγγιανά, σε αντίθεση με τα Μικρά Βραγγιανά που βρίσκονται στο νομό Καρδίτσας. Ο πληθυσμός τους είναι 82 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2021. Στα Βραγγιανά υπάγονται οι οικισμοί Βαλάρι, Κουστέσα, Έλατος, η Καρυά και τα Κριθάρια. Το χειμώνα στο χωριό διαμένουν 15 περίπου κάτοικοι, ενώ το καλοκαίρι σφύζει από ζωή, κυρίως από τα μέσα Ιουλίου, μέχρι και το Δεκαπενταύγουστο. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία, με τα λιγοστά πλέον κοπάδια να έχουν απομείνει.

Ιστορικά στοιχεία

Η ονομασία προήλθε από τη μεγάλη Βυζαντινή οικογένεια των Βρανάδων, που διατηρούσαν τα κοπάδια τους στην περιοχή τους θερινούς μήνες. Μάλιστα η οικογένεια Βρανά αναφέρεται το 1454 σε φορολογική απογραφή των Τούρκων ως κάτοικοι Βραγγιανών. Η κοινότητα Βραγγιανών παρουσίασε οικονομική και δημογραφική ανάπτυξη κατά την Τουρκοκρατία και ιδιαίτερα τον 17ο και 18ο αιώνα. Αποτέλεσμα της ανάπτυξης υπήρξε η ίδρυση από τον Ευγέιο τον Αιτωλό το 1661 Σχολής για ανώτερη μόρφωση. Συνεχιστής υπήρξε ο μαθητής του Αναστάσιος ο Γόρδιος από το 1682 μέχρι το 1728. Στη συνέχεια τη διεύθυνση της Σχολής ανέλαβε ο μαθητής του Γόρδιου Θεοφάνης μέχρι το 1750. Η Σχολή πιστεύεται ότι υπέστη καταστροφή το 1770. Το 1806 το χωριό κάηκε από τους Τούρκους, γιατί οι κάτοικοι αρνούνταν να καταδώσουν τον αρματολό Κατσαντώνη.

Γεωγραφία

Τα Βραγγιανά βρίσκονται κάτω από τις κορυφές της Νιάλας, τον Καταραχιά με υψόμετρο 2004 μέτρα και τον Τσεκούρα με υψόμετρο 1850 μέτρα. Στα ανατολικά σε απόσταση έξι χιλιομέτρων και υψόμετρο 1670 μέτρων βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, κάτω από την κορυφή της Πλάκας με υψόμετρο 2004 μέτρων.

Στα βόρεια του αυχένα του Αγίου Νικολάου και λίγο πιο κάτω από τον οικισμό του Έλατου βρίσκεονται τα σύνορα με το  Νομό Καρδίτσας. Βορειοανατολικά των Βραγγιανών υψώνονται  τα Απέλινα και το Βοιδολίβαδο. Δυτικά συνορεύει με το Τροβάτο και αγναντεύει τις κορυφές του συγκροτήματος του Ντεληδήμι, της δεύτερης ψηλότερης κορυφής των Αγράφων με ύψος 2163 μέτρα.

Μέσα από το χωριό περνάει ο Βραγγιανίτικος ποταμός, ο οποίος πηγάζει λίγο πιο πάνω, από τις κορυφές της Νιάλας και τον αυχένα του Αγίου Νικολάου και καταλήγει στον Αγραφιώτη ποταμό.

Κλίμα

Το κύριο χαρακτηριστικό του κλίματος της περιοχής είναι η δροσιά το καλοκαίρι, λόγω της θέσης που βρίσκεται το χωριό, ανάμεσα από τις ψηλές κορυφές των Αγράφων και τα πυκνά δάση ελάτης. Ο καιρός τους θερινούς μήνες έχει πολλές αναλλαγές, με αρκετές βροχοπτώσεις τις θερμές ώρες της ημέρας και τη δημιουργία τοπικών ομιχλών, μετά το πέρας αυτών. Το χειμώνα το κρύο είναι τσουχτερό και δε λείπουν οι πυκνές χιονοπτώσεις, που δημιουργούν ένα τοπίο μαγικό, που αξίζει να το ζήσει κάποιος από κοντά. Όμως η πρόσβαση είναι πολύ δύσκολη, εξαιτίας του παγετού που δημιουργείται στην  περιοχή. Το τοπίο χιονισμένο είναι φανταστικό και αξίζει να είστε εκεί, για να απολαύσετε αυτές τις όμορφες εικόνες.

Αξιοθέατα

Στα Βραγγιανά μπορεί κάποιος να επισκευτεί τον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου (1550) και να προσκυνήσει τα ιερά κειμήλια του χωριού, την Ιερά Μονή της Αγίας Παρασκευής (1580), την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο απαράμμιλης φυσικής ομορφιάς. Οι παραπάνω εκκλησίες κοσμούνται από περίτεχνα ξυλόγλυπτα και χειροποίητα τέμπλα και τοιχογραφίες βυζαντινής τεχνοτροπίας.

Αυτό όμως που αξίζει πραγματικά είναι η πεζοπορία και είναι ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους για να βρίσκεται κάποιος στην περιοχή των Βραγγιανών,  με τα πολλά μονοπάτια να ξεκινούν από το χωριό και να καταλήγουν στα αλπικά λιβάδια των γύρω κορυφών. Τα σημαντικότερα είναι το μονοπάτι που καταλήγει στο οροπέδιο του Βοιδολίβαδου και αυτό που καταλήγει στο μνημείο συμφυλίωσης της Νιάλας. Επίσης ένα άλλο μονοπάτι που αξίζει να περπατήσετε είναι αυτό που καταλήγει στην Κοιμωμένη των Αγράφων, το Φλιτζάνι στα 2017 μέτρα και την κορυφή Μπορλέρο στα 2017 μέτρα. Το καλοκαίρι άλλωστε διοργανώνονται διάφορα ανταμώματα, πανηγύρια και πεζοπορίες με αποκορύφωμα αυτό στο Βοιδολίβαδο, με τη συνοδία φαγητού, κρασιού και τοπικών εδεσμάτων που αξίζει να δοκιμάσετε.

Τα Βραγγιανά είναι εξίσου ένας σημαντικός χειμερινός προορισμός για τους λάτρεις της ορειβασίας. Άλλωστε βρίσκεται στην καρδιά των Αγράφων και της Νιάλας.

Στο παρακάτω βίντεο δείτε τα Βραγγιανά χιονισμένα:

Για τους λάτρεις της Off Road περιπέτειας, τα Βραγγιανά μπορούν να αποτελέσουν το ορμητήριο για τον γύρο του οροπεδίου της Νιάλας, μιας διαδρομής χωμάτινου οδοστρώματος, που ξεκινάει από τον αυχένα του Αγίου Νικολάου Βραγγιανών και περνώντας μέσα από τις άγριες και βραχώδεις κορυφές των Αγράφων, καταλήγει στο χωριό Άγραφα. Μια διαδρομή που αξίζει να την απολαύσετε με μία στάση στο μνημείο της Νιάλας, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1700 μέτρων μεταξύ των κορυφών του Καταραχιά και της Σβόνης.

Επίσης μία στάση στον οικισμό Καμάρια είναι επιβεβλημένη, ενός οικισμού που βρίσκεται στα 1480 μέτρα, με τα κοπάδια άγριων αλόγων να καλπάζουν στα καταπράσινα λιβάδια, λίγο πριν κατηφορίσετε, σε έναν από τους πιο επικίνδυνους δρόμους της χώρας μας, για να φτάσετε στο γραφικό χωριό των Αγράφων. Ίσως η πιο απαιτητική και δύσκολη διαδρομή που θα μπορούσατε να κάνετε ποτέ.

Μια άλλη απαιτητική και δύσκολη διαδρομή είναι αυτή, που ξεκινάει από τα Βραγγιανά και περνάει μέσα από τους οικισμούς της Κουστέσας και του Τροβάτου και ανηφορίζοντας προς τις πλαγιές της  Τσούκας Σιάκας, καταλήγει στον Προφήτη Ηλία στο χωριό Τρίδενδρο, πάνω από τον Αγραφιώτη ποταμό. Να σημειωθεί ότι οι διαδρομές αυτές είναι εφικτές τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ το χειμώνα είναι απροσπέλαστες, επειδή καλύπτονται από πολύ χιόνι και πάγο.

Πολυ κοντά στα Βραγγιανά είναι το Πετρογέφυρο του Κάκου και το Πετρογέφυρο Μεγάλη Καμάρα, στη σύνδεση του Βραγγιανίτικου ποταμού με τον Αγραφιώτη.

Λίγο πιο κάτω βρίσκονται οι μικροί καταρράκτες στη θέση Πουρί, πάνω στο δρόμο για το χωριό Άγραφα. Ένας καταρράκτης διαφορετικός και σπάνιος, για τον τρόπο που βγαίνει το νερό μέσα από τις σχιζμές των βράχων και τρέχει πάνω σε βρύα και λειχήνες. Μπορείτε να μπείτε από κάτω και να αφήσετε τις σταγόνες του νερού να πέφτουν πάνω σας και να σας δροσίζουν. Το νερό είναι πεντακάθαρο και πόσιμο.

Στα 11 χιλιόμετρα από τα Βραγγιανά, κοντά στον Αγραφιώτη ποταμό και λίγο πριν το χωριό Επινιανά, βρίσκεται η Μονή Στάνας, που είναι χτισμένη πάνω σε ένα κάθετο βράχο.  Μια Μονή μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με πανοραμική θέα προς τις κορυφές των Αγράφων, που αξίζει να επισκευτείτε.

Τα Βραγγιανά Ευρυτανίας είναι ένας προορισμός ξεχωριστός, που μπορείτε να απολαύσετε αυτή την μοναδική ομορφιά του τοπίου και τις τέσσερις εποχές του  χρόνου. Εκεί που η παρέμβαση του ανθρώπου δεν έχει φτάσει ακόμη και οι λιγοστοί φιλόξενοι κάτοικοι, είναι πρόθυμοι να σας φιλοξενήσουν και να σας ξεναγήσουν στα παρθένα δάση, τα ποτάμια και τα αλπικά λιβάδια των Αγράφων. Το σίγουρο είναι ότι χρειάζονται πολλές επισκέψεις για να μπορέσετε να δείτε όλα τα αξιοθέατα της περιοχής.

Στο παρακάτω βίντεο δείτε τα Βραγγιανά με τα καταπράσινα λιβάδια και τις πανέμορφες κορυφές: